41 χρόνια μετά την ιστορική νίκη του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου στις εκλογές, καλό είναι να θυμόμαστε ποιο ήταν το διακύβευμα
Πολλοί θυμήθηκαν σήμερα την νίκη της «Αλλαγής», δηλαδή τον εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981.
Και δεν είναι τυχαίο.
Δεν έχει να κάνει απλώς με κάποια «νοσταλγία», καθώς όντως όσοι έζησαν εκείνες τις στιγμές είναι τουλάχιστον μεσήλικες και υπάρχει πάντα η εύλογη τάση να εξιδανικεύουμε το παρελθόν μας.
Είναι η επίγνωση ότι η «Αλλαγή» δεν ήταν απλώς ένα σύνθημα, μια ατάκα, μια κουβέντα χωρίς περιεχόμενο.
Η Ελλάδα άλλαξε μετά από εκείνες τις εκλογές
Και άλλαξε προς το καλύτερο.
Προφανώς και το ΠΑΣΟΚ τότε δεν τήρησε όλες τις υποσχέσεις του.
Ούτε στον… σοσιαλισμό μας οδήγησε, ούτε σε ρήξη με τις ΗΠΑ και την τότε ΕΟΚ ήρθε. Μάλιστα, ήταν η πρώτη κυβέρνηση που αξιοποίησε σημαντικά την Ευρώπη μέσα από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα.
Όμως, ήταν η κυβέρνηση που αναγνώρισε την Εθνική Αντίσταση και ήρε όλες τις επιπτώσεις του Εμφυλίου, ολοκληρώνοντας ουσιαστικά τη μετάβαση στη Δημοκρατία που ξεκίνησε με την πτώση της Χούντας.
Η κυβέρνηση που έφτιαξε το ΕΣΥ, το πρώτο πλήρες δημόσιο σύστημα υγείας στη χώρα, βάζοντας τις βάσεις για να αποκτήσουμε «κοινωνικό κράτος».
Ψήφισε ένα νόμο για την Ανώτατη Εκπαίδευση που επέτρεψε την ανάπτυξη των πανεπιστημίων.
Προχώρησε όσο μπορούσε σε αναδιανομή εισοδήματος και στη διαμόρφωση μιας «μεσαίας τάξης» στην Ελλάδα.
Στήριξε τον πολιτισμό, που ορθά τον εμπιστεύτηκε στη σπουδαία Μελίνα Μερκούρη.
Άλλαξε ένα απηρχαιωμένο οικογενειακό δίκαιο.
Είδε το κράτος ως ένα εργαλείο για την οικονομική ανάπτυξη και τη δικαιοσύνη.
Ζήτησε και πήρε τη στήριξη των επιστημόνων και των διανοουμένων που έβαλαν πλάτη σε διάφορες πρωτοβουλίες.
Ήταν μια εποχή που οι άνθρωποι μπορούσαν να βλέπουν την πολιτική να αλλάζει τις ζωές τους και να τις κάνει καλύτερες.
Αναρωτιέμαι εάν μπορούμε να πούμε κάτι ανάλογο για τις κυβερνήσεις που ακολούθησαν.
Δεν μηδενίζω το έργο τους ή τη σημασία συγκεκριμένων νομοθετημάτων, όμως δεν ξαναζήσαμε αυτή την αίσθηση της πραγματικής αλλαγής και όντως της προόδου.
Γι’ αυτό και έχει σημασία να θυμόμαστε εκείνη την περίοδο.
Για να καταλάβουμε ότι μια σύγχρονη προοδευτική πολιτική δεν μπορεί να είναι απλώς κάποια συνθήματα ή μια διαφορετική «παραλλαγή» της ίδιας «συστημικής» πολιτικής.
Οφείλει να είναι μια πολιτική που την αλλαγή να μην την κάνει σύνθημα, αλλά πράξη.
Η «Αλλαγή» είχε να κάνει με την εποχή, είχε να κάνει και με τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Γι’ αυτό και με το θάνατό του η «Αλλαγή» ουσιαστικά τελείωσε και αυτή.
Το ΠΑΣΟΚ θα κυβερνήσει για αρκετά χρόνια μετά τον θάνατο του Ανδρέα, μετά θα βρεθεί στην αντιπολίτευση, μετά θα επιστρέψει στην εξουσία, θα την χάσει, θα βρεθεί σε κυβερνήσεις συνεργασίας, θα δοκιμάσει άλλα ονόματα (Ελιά, ΚΙΝΑΛ, μετά ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ), αλλά δεν θα είναι το πια το κόμμα της «Αλλαγής».
Θα είναι ένα κόμμα εξουσίας συνυπεύθυνο ουσιαστικά με τη ΝΔ και από ένα σημείο και τον ΣΥΡΙΖΑ για την κατάσταση που βρίσκεται η χώρα.
Συνυπεύθυνο, για το ότι σήμερα η αναγκαία αλλαγή φαντάζει μάλλον ανεύρετη…
